 |
|
 |
|
SolAngelika
Dołączył: 01 Gru 2007
Posty: 105
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 13 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
|
 |
|
 |
|
 Wysłany: Śro 16:15, 19 Gru 2007 Temat postu: Przemoc w rodzinie |
|
|
Przemoc w rodzinie alkoholowej jest zjawiskiem stosunkowo powszechnym (Byles, 1978; Coleman, 1980; Galles, 1994; Gelles, Cornell, 1990; Gerson, 1978; Pernane, 1991; Potter – Efron, 1990). Na agresję narażone są nie tylko dzieci alkoholika, ale również jego partnerka. Kobiety związane z osobami uzależnionymi często mają wielowymiarowe doświadczenia z przemocą – oprócz tego, że są ofiarami przemocy w dorosłym życiu, doznały jej bądź były jej świadkami w dzieciństwie, nierzadko też z ofiar stają się sprawcami nadużyć.
Przemoc w rodzinie z problemem alkoholowym jest jednym z tematów badawczych programu APETOW (Analiza Przebiegu i Efektów Terapii Osób Współuzależnionych). Przedstawione tu wyniki są częścią tego właśnie projektu. Analizowane dane pochodzą z 606 wywiadów z kobietami rozpoczynającymi terapię współuzależnienia, przeprowadzonych przez terapeutów oraz kwestionariuszy wypełnianych przez pacjentki. Ponieważ dla wielu kobiet jest to temat trudny i drażliwy, często nie udawało się uzyskać pełnych danych. Braki odpowiedzi jednak sugerują raczej zaniżone niż zawyżone wyniki.
Współuzależniona jako ofiara przemocy w związku
Najczęściej występującym w rodzinie alkoholowej rodzajem przemocy jest przemoc werbalna wyklinanie, używanie wulgarnych określeń). Do bycia jej ofiarą przyznaje się 83% badanych. Trzy czwarte współuzależnionych kobiet było wyklinanych i wyzywanych w ciągu ostatniego półrocza, zaś w ostatnim miesiącu – ponad połowa. Wobec jednej czwartej opisywanej grupy partner używał wulgarnych określeń co najmniej kilka razy w tygodniu, w tym wobec 7% - co najmniej raz dziennie.
Nieco rzadziej współuzależnione są straszone przemocą (groźby). Wobec 70% z nich partnerzy stosowali groźby w trakcie trwania związku. W ciągu miesiąca poprzedzającego badanie było to codzienne doświadczenie 5% kobiet.
Lżejszej przemocy fizycznej (popychanie, szarpanie, niszczenie przedmiotów) wobec swoich żon dopuściło się od początku trwania związku 71% alkoholików. Do popychania czy szarpania dochodzi jednak nieco rzadziej niż ma to miejsce w przypadku gróźb czy wulgaryzmów. W ostatnim półroczu lżejszej przemocy fizycznej doświadczyła co druga badana, a w ciągu ostatniego miesiąca – co czwarta. Należy jednak zauważyć, że 7% współuzależnionych padało jej ofiarą co najmniej raz w tygodniu.
Połowa kobiet zgłaszających się na terapię współuzależnienia była bita przez uzależnionego partnera. Ciężkiej przemocy fizycznej (bicie, kopanie, szarpanie za włosy, rzucanie przedmiotami w badaną) doświadczyło 28% z nich w ciągu ostatniego półrocza, zaś w miesiącu poprzedzającym wywiad – 12%. Co najmniej raz w tygodniu było bite 2% kobiet współuzależnionych.
Najrzadziej – aczkolwiek bardzo często - dochodzi do przemocy seksualnej. Wymuszanie kontaktów seksualnych wystąpiło w 35% rodzin alkoholowych. W przeciągu ostatniego miesiąca próby gwałtu przeżyło 7% współuzależnionych kobiet, przy czym w przypadku 4% były to doświadczenia powtarzające się.
Współuzależniona jako ofiara przemocy w dzieciństwie
Część kobiet współuzależnionych doświadczyła przemocy już w dzieciństwie. Najczęściej była to przemoc werbalna (42%badanych). Co trzecia żona osoby uzależnionej doznała jako dziecko lżejszej przemocy fizycznej, również co trzecia była straszona przemocą. Ofiarą ciężkich kar fizycznych była aż jedna czwarta pacjentek, a 5% badanych przyznaje się do wykorzystywania seksualnego w dzieciństwie.
Kobiety, wobec których w dzieciństwie dopuszczono się przemocy fizycznej (zarówno lekkiej, jak ciężkiej) częściej doznają tej samej formy krzywdzenia w życiu dorosłym. Częściej są też ofiarami wszystkich rodzajów przemocy – w grupie kobiet, które nie doznały ciężkiej przemocy fizycznej w dzieciństwie, jest to 20%, zaś w grupie, w której dochodziło do tego typu nadużyć – 39%. W przypadku przemocy lżejszej jest to odpowiednio 18% i 38%.
Podobne różnice zachodzą w kategorii przemocy werbalnej. Współuzależnione, w stosunku do których w dzieciństwie używano wulgarnych określeń, nieco częściej (poziom istotności różnic p = 0,033) niż osoby bez takich doświadczeń słyszą nadal przekleństwa w związku z alkoholikiem (odpowiednio: 86% i 79% poszczególnych grup).
Znacznie częściej ofiarami przemocy w dzieciństwie padały osoby wychowujące się w rodzinie, w której ktoś nadużywał alkoholu. Dotyczy to wszystkich badanych form przemocy.
Osoby, które były wykorzystywane seksualnie w okresie dzieciństwa są również częściej ofiarami przemocy fizycznej i nadużyć seksualnych w dorosłym życiu, przy czym różnica między grupami doświadczającymi lżejszej przemocy fizycznej nie jest istotna statystycznie. Ponadto, połowa osób (50%) napastowanych seksualnie w dzieciństwie jest w związku z alkoholikiem ofiarą wszystkich form przemocy, o jakie zostały zapytane. W grupie, wobec której nie dopuszczano się nadużyć seksualnych odsetek ten sięga 23%.
Współuzależniona jako sprawczyni przemocy
Kobiety współuzależnione, będąc krzywdzone, same dopuszczają się nadużyć, przede wszystkim w stosunku do męża i dzieci. Zachowania agresywne wobec bliskich stwierdzono u 61% badanych. Ponad połowa (54%) pacjentek rozpoczynających terapię dopuszczała się przemocy wobec męża, a co trzecia (33%) - wobec dzieci.
Najczęściej stosowaną przez współuzależnione formą przemocy jest agresja werbalna (49%). Najrzadziej zaś – bo co dziesiąta z nich ucieka się do ciężkiej przemocy fizycznej (Wykres). Również co dziesiąta stosuje trzy z czterech badanych rodzajów przemocy (przemoc fizyczna ciężka i lżejsza, przemoc werbalna i straszenie przemocą), a 4% kobiet wykorzystuje wszystkie dostępne metody.
Przemoc wobec dzieci
Najczęstszym nadużyciem kobiet współuzależnionych wobec dzieci jest agresja słowna. Spośród osób, które przyznają się do stosowania przemocy wobec dzieci, przemoc werbalną stosuje 84%, a niemal połowa (49%) – lżejszą przemoc fizyczną. Równie często współuzależnione grożą swoim dzieciom. Najrzadziej dochodzi do ciężkiej przemocy fizycznej – dotyczy to 5% matek.
Sprawczyniami przemocy wobec dzieci częściej stają się kobiety, które w dzieciństwie zostały w jakiś sposób skrzywdzone. Przede wszystkim dotyczy to osób wykorzystywanych seksualnie – przemoc wobec swoich dzieci stosuje 57% tej grupy i 31% kobiet bez takich doświadczeń – oraz ofiar ciężkiej przemocy fizycznej – odpowiednio 48% i 28%. Wskaźniki odnoszące się do pozostałych form przemocy są zaledwie o kilka procent niższe.
Doświadczenia przemocy w dzieciństwie zwiększają zatem prawdopodobieństwo, iż ofiara będzie powielała te zachowania w stosunku do własnych dzieci.
Nie stwierdzono związku między stosowaniem przemocy wobec dzieci a istnieniem systemu oparcia (utrzymywanie kontaktów z rodziną i znajomymi, poszukiwanie pomocy na zewnątrz).
***
Uwikłanie kobiet współuzależnionych w przemoc jest zjawiskiem złożonym. W niektórych przypadkach wydaje się, iż życie tych osób jest historią doświadczeń związanych z różnymi formami agresji – były one ofiarami przemocy w rodzinie pochodzenia, potem stały się ofiarami nadużyć w związku, co ostatecznie zaowocowało zachowaniami agresywnymi wobec innych członków rodziny. Uzyskane wyniki nasuwają następujące wnioski:
· Zachowania agresywne pojawiają się we wszystkich środowiskach społecznych, jednak najczęściej dochodzi do nich w rodzinach o niższym statusie socjoekonomicznym;
· Najbardziej zdrowiu psychicznemu ofiar zagrażają ciężka przemoc fizyczna oraz wykorzystywanie seksualne - u kobiet bitych w ciągu ostatniego miesiąca stwierdzono wyższy poziom depresji, lęku, wrogości i somatyzacji;
· Niższy status socjoekonomiczny rodziny oraz zaburzenia funkcjonowania psychicznego będące skutkiem doświadczanej przemocy mogą jednocześnie stanowić powód, dla którego kobiety pozostają w wyniszczającym je związku;
· Przemoc może być potraktowana jako zjawisko cykliczne, jako swojego rodzaju dziedzictwo rodzinne, gdyż
- kobiety doznające przemocy fizycznej częściej doświadczają agresji ze strony partnera,
- wśród kobiet doświadczających przemocy fizycznej w związku częściej następuje zamiana roli ofiary w sprawcę przemocy – należy jednak zaznaczyć, iż nie uwzględniono, na ile zachowania agresywne kobiety były odpowiedzią na atak, a na ile była ona rzeczywistym napastnikiem w stosunku do męża,
- ofiary przemocy w dzieciństwie wykazują większe skłonności do zachowań agresywnych wobec własnego potomstwa.
Zaprezentowane wyniki należy traktować jedynie jako dane orientacyjne, a nie reprezentatywne dla ogółu współuzależnionych kobiet. Można przypuszczać, iż są one zaniżone z kilku powodów. Po pierwsze, prawdopodobnie uzupełnienie braków danych przyniosłoby dalsze informacje o aktach przemocy. Po wtóre, osoby zgłaszające się na terapię mają na ogół łatwiejszy dostęp do specjalistycznej pomocy. W rodzinach alkoholowych, które nie próbują wprowadzić żadnych zmian można się spodziewać wyższego poziomu przystosowania między innymi do sytuacji przemocowych i w związku z tym - wyższych wskaźników dotyczących zachowań agresywnych. Ponadto, można się spodziewać, że część badanych nie przyznała się (świadomie bądź nie) do tego, że są bite. Jednocześnie niektóre kobiety mogły minimalizować rozmiar przemocy, ofiarą której padły. Tak czy inaczej, przemoc doświadczana przez żony alkoholików pozostanie w dużej mierze zjawiskiem ukrytym.
Bibliografia
Byles J.E.: (1978), Violence, alcohol problems and other probllems in disintegration families, Journal of Studies on Alcohol, 39, 551-553.
Coleman K.H.: (1980), Conjugal violence: what 33 men report], Journal of Marriage and the Family, 6, 207-213.
Frude N.: (1991), Understanding Family Problems: A Psychological Approaches, Chichester: Wiley.
Galles R.J.: (1994), Through a sociological lens: social structure and family violence, w: R.J.Gelles, D.R.Loseke (red.), Current Controversies in Family Violence, Newbury Park, CA: Sage, ss. 31-46
Gelles R.J., Cornell C.P.: (1990), Intimate Violence, Bewerly Hills, CA: Sage.
Gerson L.W.: (1978), Alcohol-related acts of violence, Journal of Studies on Alcohol, 39, 1294-1296.
Pernane K.: (1991), Alcohol in Human Violence, London: Guilford Press.
Potter-Efron R.T., Potter-Efron P.S.: (1990), Aggresion Family Violence and Chemical Dependency, New York: Haworth.
Weitzman J., Dreen K.: (1982 ), Wife beating: a view of the marital dyad, Social Casework, 63, 259-265.
Katarzyna Kurza
Rok: 2002
Czasopismo: Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia
Numer: 2, 23
Autorka jest socjologiem, pracownikiem Działu Badań i Informacji Naukowej Instytutu Psychologii Zdrowia
Post został pochwalony 0 razy
|
|
FAQ 
